Przepisy ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U.2021.1100 z późń. zm.), zwanej dalej ustawą, szczegółowo określają warunki wydawania zezwoleń na pracę. Bez ich spełnienia zezwolenie na pracę nie zostanie wydane. Ustawodawca przewidział jednak przypadki gdy zezwolenie zostanie wydane bez względu na warunki wydawania zezwoleń na pracę dla cudzoziemców określone w ustawie.

1. Delegacja ustawowa

Art. 90 ust. 5 ustawy przyznał ministrowi właściwemu do spraw pracy kompetencję do określenia w drodze rozporządzenia przypadków, w których zezwolenie na pracę jest wydawane przez wojewodę bez względu na warunki wydawania zezwoleń na pracę określone w art. 88c ustawy. Przy czym ustawodawca zastrzegł, iż określając te przypadki Minister powinien kierować się w szczególności: zasadą wzajemności, specyfiką wykonywanego zawodu lub charakterem pracy.

Minister Pracy i Polityki Społecznej skorzystał z przyznanego uprawnienia i wydał w dniu 29 stycznia 2009 r. rozporządzenie w sprawie określenia przypadków, w których zezwolenie na pracę cudzoziemca jest wydawane bez względu na szczegółowe warunki wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 154 z późń. zm.), zwane dalej rozporządzeniem.

2. Zezwolenia na pracę dla szczególnej grupy podmiotów

2.1 Warunki stawiane przez ustawę, od których można odstąpić na podstawie § 2 rozporządzenia

§ 2 rozporządzenia upoważnia wojewodę do wydania zezwolenie na pracę bez konieczności uwzględnienia warunków, o których mowa w art. 88c ust. 1-5 i 7 ustawy.

Pierwszym z warunków uzyskania zezwolenia na pracę typu A, o którym mowa we wskazanych przepisach, jest zastrzeżenie odpowiedniego wynagrodzenia dla cudzoziemca. Wojewoda wydaje zezwolenie na pracę jeżeli wysokość wynagrodzenia, która będzie określona w umowie z cudzoziemcem nie będzie niższa od wynagrodzenia pracowników wykonujących pracę porównywalnego rodzaju lub na porównywalnym stanowisku i równocześnie nie będzie niższa niż wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę (art. 88 c ust.1 pkt 1-1a ustawy). Przy czym w przypadku złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pracę w niepełnym wymiarze czasu pracy lub na podstawie umowy cywilnoprawnej, wojewoda uwzględnia wysokość wynagrodzenia, która będzie określona w umowie z cudzoziemcem proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy lub przewidywanego okresu wykonywania zobowiązań wynikających z umowy (art. 88 c ust.7 ustawy).

Kolejnym warunkiem wydania zezwolenia na pracę typu A, od którego można odstąpić na podstawie § 2 rozporządzenia, jest załączenie do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy, sporządzoną z uwzględnieniem pierwszeństwa dostępu do rynku pracy dla obywateli polskich oraz cudzoziemców (art. 88 c ust.1 pkt 2 ustawy).

Odstąpić można także od warunku określonego w art. 88 c ust. 4 ustawy. Wynika z niego, iż w razie wystąpienia przez podmiot powierzający wykonanie pracy cudzoziemcowi o wydanie zezwolenia typu B, wojewoda wyda decyzję pozytywną, jeżeli podmiot, którego członkiem zarządu, komplementariuszem lub prokurentem ma być cudzoziemiec, w roku podatkowym poprzedzającym złożenie wniosku osiągnął dochód nie niższy niż 12-krotność, aktualnego w dniu złożenia wniosku, przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwie, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego oraz zatrudnia na czas nieokreślony i w pełnym wymiarze czasu pracy, przez okres co najmniej roku poprzedzający złożenie wniosku, co najmniej dwóch pracowników, którzy nie podlegają obowiązkowi posiadania zezwolenia na pracę. Jako alternatywę dla przedmiotowego wymogu przepisy przewidują wykazanie przez podmiot powierzający wykonanie pracy cudzoziemcowi posiadanie środków, lub prowadzenie działań pozwalających na spełnienie w przyszłości warunków określonych powyżej, w szczególności przez prowadzenie działalności przyczyniającej się do wzrostu inwestycji, transferu technologii, wprowadzania korzystnych innowacji lub tworzenia miejsc pracy.

Na podstawie art.  88c ust. 5 ustawy wojewoda może ograniczyć w zezwoleniu na pracę zakres wykonywanych przez cudzoziemca zadań do czynności zarządzających i reprezentacji podmiotu. Przedmiotowe uprawnienie powstaje w przypadkach uzasadnionych sytuacją na rynku pracy.

2.2 Jakich sytuacji dotyczy wyjątek z § 2 rozporządzenia?

Pomimo niespełnienia warunków określonych powyżej, wojewoda wydaje zezwolenie na pracę jeżeli wniosek dotyczy cudzoziemca posiadającego szczególny status. Chodzi bowiem o cudzoziemca:

  • będącego członkiem rodziny pracownika przedstawicielstwa dyplomatycznego, urzędu konsularnego, organizacji międzynarodowej lub ich przedstawicielstwa, wykonującego pracę w RP na podstawie umów i porozumień międzynarodowych;
  • wykonującego pracę jako prywatna służba domowa pracowników przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych, organizacji międzynarodowych lub ich przedstawicielstw;
  • uprawnionego na zasadach określonych w aktach prawnych wydanych przez organy powołane na mocy Układu ustanawiającego stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją, podpisanego w Ankarze dnia 12 września 1963 r. (Dz. Urz. WE L 217 z 29.12.1964, str. 3687 – Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 11, t. 11, str. 10) (§ 2 rozporządzenia).

Przepis § 2 rozporządzenia ma charakter wyjątkowy. W związku z tym nie można go interpretować rozszerzająco i poszerzać zakres jego zastosowania na podmioty inne niż określone powyżej.

3. Zezwolenie na pracę bez konieczności uzyskania testu rynku pracy

3.1 Test rynku pracy

Jak już wskazano, warunkiem wydania zezwolenia na pracę typu A jest uzyskanie przez podmiot powierzający wykonanie pracy informacji starosty o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu o rejestry bezrobotnych i poszukujących pracy lub o negatywnym wyniku rekrutacji organizowanej dla pracodawcy. Jest to tzw. „test rynku pracy”. Dokument ten potwierdza możliwość zatrudnienia cudzoziemca. W związku z tym jest on wydawany dopiero po ustaleniu, czy wśród osób bezrobotnych w danym regionie nie ma osób, które można zatrudnić zamiast cudzoziemca.

Zgodnie z treścią art. 88 ust. 3 ustawy uzyskanie informacji starosty nie jest wymagane, w przypadku gdy:

  • zawód, w którym cudzoziemiec ma wykonywać pracę, lub rodzaj pracy, która ma być mu powierzona, znajduje się w wykazie określonym przez wojewodę właściwego ze względu na główne miejsce wykonywania pracy, siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi albo pracodawcy użytkownika, odpowiednio do właściwości miejscowej starosty,
  • wojewoda wydaje zezwolenia na pracę dla tego samego cudzoziemca i na tym samym stanowisku;
  • brak konieczności uzyskania informacji wynika z odrębnych przepisów.
3.2 Wyjątek z rozporządzenia

Przepisem odrębnym, z którego wynika brak konieczności uzyskania testu rynku pracy jest między innymi § 3 rozporządzenia. Wynika z niego, iż wojewoda wydaje zezwolenie na pracę bez konieczności uzyskania informacji w przypadku:

  • cudzoziemca upoważnionego do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego w jego oddziale lub przedstawicielstwie znajdującym się na terytorium RP;
  • obywatela Republiki Armenii, Republiki Białorusi, Republiki Gruzji, Republiki Mołdowy, Federacji Rosyjskiej lub Ukrainy, wykonującego prace pielęgnacyjno-opiekuńcze lub jako pomoc domowa na rzecz osób fizycznych w gospodarstwie domowym;
  • cudzoziemca, który w okresie bezpośrednio poprzedzającym złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę był zatrudniony przez okres nie krótszy niż 3 miesiące u tego samego pracodawcy i na tym samym stanowisku zgodnie z oświadczeniem o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń – W takim przypadku ustawodawca wymaga przedstawienia oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wpisanego do ewidencji oświadczeń i umowy o pracę oraz dokumentów potwierdzających opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne. Przy czym oświadczenie musi być ważne na dzień złożenia wniosku;
  • cudzoziemca – trenera sportowego lub sportowca, wykonującego pracę na rzecz klubów sportowych i innych podmiotów, których działalność statutowa obejmuje upowszechnianie kultury fizycznej i sportu;
  • lekarza i lekarza dentysty, odbywającego szkolenie lub realizującego program specjalizacji, na podstawie przepisów w sprawie specjalizacji lekarzy i lekarzy dentystów;
  • cudzoziemca, który będzie wykonywał pracę w zawodzie określonym w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia – Zgodnie z treścią przedmiotowego załącznika, zawodami uprawniającymi wojewodę do wydania zezwolenia na pracę bez konieczności uzyskania testu rynku pracy są np.: Inżynierowie elektrycy, Lekarze specjaliści (ze specjalizacją II stopnia lub tytułem specjalisty), Projektanci aplikacji sieciowych i multimediów, Asystenci osób niepełnosprawnych, Dekarze, Kierowcy autobusów, Maszyniści i operatorzy maszyn i urządzeń dźwigowo-transportowych i pokrewni.
3.3 Wykaz wojewody

Wojewoda może wydać zezwolenie na pracę typu A bez konieczności uzyskania testu rynku pracy również w przypadku gdy zezwolenie ma być wydane w celu wykonywania pracy w zawodzie określonym w wykazie sporządzonym przez wojewodę. Sporządzając wykaz wojewoda winien kierować się sytuacją  na  lokalnym  rynku pracy, w szczególności liczbą zarejestrowanych bezrobotnych i poszukujących pracy w poszczególnych  zawodach w stosunku do liczby ofert zgłoszonych do powiatowych urzędów pracy (art. 10 ust. 4 pkt 1 ustawy) oraz uzyskać opinię marszałka województwa oraz wojewódzkiej rady rynku pracy (art. 10 ust. 4 pkt 1 ustawy). Oznacza to, iż przy wydawaniu wykazu wojewoda obowiązany jest uwzględnić uwarunkowaniu rynku pracy w danym województwie. Tym samym wykazy zawodów w poszczególnych województwach różnią się między sobą.

Tekst aktualnych wykazów można znaleźć w Dziennikach Urzędowych poszczególnych województw. Przykładowo w województwie łódzkim zastosowanie ma rozporządzenie nr 1/2017 z dnia 13 stycznia 2017 r. w sprawie kryteriów wydawania zezwoleń na pracę cudzoziemców (Dz. Urz. Województwa Łódzkiego z 2017 r., poz. 397). Załącznik nr 1 do przedmiotowego rozporządzenia zawiera wykaz zawodów i rodzajów pracy, w stosunku do których wydanie zezwolenia na pracę nie wymaga uwzględnienia informacji starosty, o której mowa w art. 88c ust.1 pkt 2 ustawy. Należą do nich np.: Specjalista sprzedaży technologii i usług informatycznych, Operator wtryskarki, Kierowca samochodu ciężarowego, Krawiec.

4. Nota prawna

Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. nr 90 poz. 631, t.jedn. z późn. zm.). Publikowanie bądź powielanie niniejszego opracowania lub jego części, przytaczanie opinii, jak również rozpowszechnianie w jakikolwiek inny sposób informacji w nim zawartych bez pisemnej zgody Crede sp. z o.o. jest zabronione.

Ten post dostępny jest także w języku: English Français