Zawsze mogą mieć miejsce sytuacje skutkujące zmianą pracodawcy, jego struktury lub warunków zatrudnienia. W przypadku gdy zmiany te dotyczą umów zawartych z cudzoziemcami świadczącymi pracę na podstawie zarejestrowanego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, zezwolenia na pracę, zezwolenia jednolitego może się pojawić się pytanie: jaki wpływ zmiana ma na dokumenty legalizujące pracę w Polsce? W poniższym artykule postaramy się odpowiedzieć na to pytanie.
1. Zmiana pracodawcy
1.1 Zezwolenie na pracę, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy
Cudzoziemiec może podjąć decyzję o zmianie pracodawcy. W takim przypadku nowy pracodawca powinien uzyskać nowe zezwolenie na pracę. Z dyspozycji art. 88f ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 1100 z późń. zm.), zwanej dalej ustawą o promocji zatrudnienia, wynika bowiem, iż elementem koniecznym treści zezwolenia na pracę jest określenie podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi.
Podkreślić należy, iż powinność uzyskania nowego zezwolenia na pracę istnieje również w przypadku gdy u nowego pracodawcy cudzoziemiec świadczyć będzie pracę na takim samym stanowisku oraz na takich samych warunkach jak u poprzedniego pracodawcy.
W omawianej sytuacji na dotychczasowym pracodawcy ciąży powinność powiadomienia właściwego organu o zakończeniu zatrudnienia cudzoziemca w jego zakładzie pracy (art. 88i ustawy o promocji zatrudnienia).
Jeżeli podstawę legalnej pracy cudzoziemca w Polsce stanowi oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy, zmiana pracy rodzi powinność zarejestrowania przez nowego pracodawcę nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy i jego rejestracji.
1.2 Zezwolenie jednolite
Nieco inaczej wygląda sytuacja cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pobyt czasowy i pracę, czyli tzw. zezwolenie jednolite. W razie zmiany pracodawcy cudzoziemiec ma obowiązek zawiadomić wojewodę, na piśmie, o zakończeniu wykonywania pracy u dotychczasowego pracodawcy (art. 121 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1650 z późń. zm.), zwanej dalej ustawą o cudzoziemcach). Zawiadomienie należy złożyć w ciągu 15 dni roboczych od daty zakończenia pracy u dotychczasowego pracodawcy. Zachowanie przedmiotowego terminu jest niezwykle ważne. Jeżeli zgłoszenie zostanie dokonane w terminie, zezwolenie nie zostaje cofnięte przez wojewodę przez okres 30 dni kalendarzowych od dnia zakończenia pracy u poprzedniego pracodawcy (art. 123 ust. 1 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach). W tym czasie należy wystąpić o nowe zezwolenie na pobyt czasowy i pracę. Jeżeli wniosek nie będzie zawierał braków formalnych lub braki te zostaną uzupełnione w terminie, cudzoziemiec będzie uprawniony do legalnego pobytu w Polsce do momentu wydania ostatecznej decyzji w sprawie. Jednakże w okresie oczekiwania na nowe zezwolenie cudzoziemiec nie może wykonywać pracy u nowego pracodawcy.
Za niezwykle istotny należy uznać nowy art. 121 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach. W myśl tego przepisu obowiązek zawiadomienia wojewody o zakończeniu wykonywania pracy uważa się za spełniony, jeżeli cudzoziemiec w terminie 15 dni roboczych złożył wniosek o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracę.
2. Równoczesne zatrudnienie u kilku pracodawców
Jeżeli cudzoziemiec chce świadczyć pracę równocześnie u kilku pracodawców, dla każdego ze stosunków pracy należy uzyskać odrębne zezwolenie na pracę, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy lub zezwolenie jednolite. W praktyce oznacza to, iż w przypadku gdy cudzoziemiec pozostaje już w stosunku pracy i chce rozpocząć pracę u kolejnego pracodawcy, drugi pracodawca musi podjąć działania zmierzające do uzyskania nowego zezwolenia na pracę, nowego zezwolenia jednolitego lub zarejestrować nowe oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy.
3. Zmiana warunków pracy, płacy lub stanowiska
3.1 Zezwolenie na pracę, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy
Co do zasady, zmiana warunków pracy i płacy wymaga uzyskania nowego zezwolenia na pracę lub zarejestrowania nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy. Reguła ta nie ma jednak charakteru bezwzględnego.
Nie ma konieczności wydania nowego zezwolenia na pracę w przypadku zastąpienia umowy cywilnoprawnej umową o pracę oraz zmiany nazwy stanowiska, na jakim cudzoziemiec wykonuje pracę, przy jednoczesnym zachowaniu zakresu jego obowiązków lub zwiększenia wymiaru czasu pracy przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia (art. 88f ust. 1a ustawy o promocji zatrudnienia). Zastąpienie umowy cywilnoprawnej umową o pracę stanowi okoliczność, która nie rodzi również powinności zarejestrowania nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy (art. 88z ust. 12 pkt 3 ustawy o promocji zatrudnienia).
Nowe zezwolenie na pracę nie jest wydawane w przypadku powierzenia cudzoziemcowi pracy o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę na okresy łącznie nieprzekraczające 30 dni w roku kalendarzowym, o ile pozostałe warunki określone w zezwoleniu na pracę nie ulegną zmianie. Przy czym w przypadku gdy praca w innym charakterze lub na innym stanowisku wymaga szczególnych zezwoleń lub uprawnień, to cudzoziemiec zobowiązany jest je posiadać (art. 88f ust. 1b ustawy o promocji zatrudnienia). Pracodawca zobowiązany jest w terminie 7 dni od dnia zaistnienia zmiany pisemnie powiadomić wojewodę o rozpoczęciu przez cudzoziemca pracy w innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na pracę (art. 88i pkt 1 ustawy o promocji zatrudnienia). Niedochowanie przedmiotowego obowiązku stanowi wykroczenie, zagrożone karą grzywny (art. 120 ust. 6 ustawy o promocji zatrudnienia).
Uzyskanie nowego zezwolenia na pracę nie jest także wymagane, jeżeli warunki pracy cudzoziemca posiadającego zezwolenie na pracę uległy zmianie na zasadach określonych w:
- art. 91 k.p. (porozumienie o zawieszeniu stosowania przepisów prawa pracy) lub
- art. 231a k.p. (porozumienie o stosowaniu mniej korzystnych warunków zatrudnienia) lub
- art. 4 ustawy z dnia 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 669 z późń. zm.) lub
- art. 3, art. 15g ust. 6 i 8, art. 15gb, art. 15x ust. 1 lub art. 15zf ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, z późn. zm.). (art. 88f ust. 1c ustawy o promocji zatrudnienia).
3.2 Zezwolenie jednolite
Zgodnie z treścią art. 120 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach, zezwolenie na pobyt czasowy i pracę może być w każdym czasie, na wniosek cudzoziemca, zmienione przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca, jeżeli cudzoziemiec zamierza wykonywać pracę:
- u innego podmiotu powierzającego wykonywanie pracy lub w warunkach zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, lub
- u innego pracodawcy użytkownika, lub
- na innych warunkach niż określone w art. 118 ust. 1 pkt 2-5 ustawy o cudzoziemcach.
Z cytowanego przepisu wynika, iż cudzoziemiec może wystąpić o zmianę zezwolenia na pobyt czasowy i pracy w razie:
- zmiany podmiotu powierzającego wykonywanie pracy,
- zamiaru wykonywania pracy w warunkach zwolnienia z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę,
- zmiany pracodawcy użytkownika,
- zmiany stanowiska, na jakim cudzoziemiec świadczy pracę;
- zmiany najniższego wynagrodzenia, które może otrzymywać cudzoziemiec na danym stanowisku;
- zmiany wymiaru czasu pracy;
- zmiany rodzaju umowy, na podstawie której cudzoziemiec wykonuje pracę.
W przypadku zastąpienia umowy cywilnoprawnej umową o pracę nie trzeba występować o zmianę zezwolenia lub o nowe zezwolenie (art. 119 in fine ustawy o cudzoziemcach).
4. Zmiana w firmie zatrudniającej cudzoziemca
Zmiany dotyczące pracodawcy powierzającego pracę cudzoziemcowi, polegające na zmianie siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej podmiotu powierzającego wykonywanie pracy cudzoziemcowi, przejęciu zakładu pracy lub jego części przez innego pracodawcę, przejściu zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, nie wymagają wydania nowego zezwolenia na pracę, wpisu nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy oraz wydania lub zmiany zezwolenia jednolitego (odpowiednio: art. 88f ust. 1a ustawy o promocji zatrudnienia, art. 88z ust. 12 pkt 1-3 ustawy o promocji zatrudnienia, art. 119 ustawy o cudzoziemcach).
Pracodawca ma obowiązek zawiadomić o zmianie właściwy organ w ciągu 7 dni od dnia zaistnienia zmiany. Zawiadomienie powinno zostać dokonane na piśmie.
5. Zmiana pracodawcy użytkownika
Zasady postępowania w przypadku zmiany pracodawcy użytkownika różnią się w zależności od podstawy legalizacji pracy cudzoziemca w Polsce. Zmiana pracodawcy użytkownika nie skutkuje rejestracją nowego oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy, pod warunkiem, iż dane dotyczące pracy świadczonej przez cudzoziemca określone w oświadczeniu, z wyjątkiem miejsca wykonywania pracy, nie uległy zmianie (art. 88z ust. 12 pkt 4 ustaw o promocji zatrudnienia). Zmiana pracodawcy użytkownika rodzi natomiast powinność wystąpienia o nowe zezwolenie pracę (art. 88 f ust. 1 ustawy o promocji zatrudnienia). W przypadku gdy podstawę zatrudnienia stanowi zezwolenie jednolite, zmiana pracodawcy skutkuje koniecznością zmiany zezwolenia (art. 120 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach).
6. Nota prawna
Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. nr 90 poz. 631, t.jedn. z późn. zm.). Publikowanie bądź powielanie niniejszego opracowania lub jego części, przytaczanie opinii, jak również rozpowszechnianie w jakikolwiek inny sposób informacji w nim zawartych bez pisemnej zgody Crede sp. z o.o. jest zabronione.
