Bardzo często spółki korzystają z pożyczek udzielonych przez swoich wspólników. Odsetki od tych pożyczek podlegają opodatkowaniu. Przy czym w przypadku gdy wspólnik udzielający pożyczki jest nierezydentem, zastosowanie mają regulacje szczególne.

1. Pożyczka i odsetki od pożyczki

Umowa pożyczki jest jedną z umów, która została uregulowana przez Kodeks cywilny. Definiuje ją art. 720 § 1 k.c. W myśl przepisu: Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Podkreślić należy, iż ustawodawca pozwala pożyczkodawcy na żądanie od biorącego pożyczkę m.in. odsetek od pożyczki. Art. 7201 § 1 k.c. stanowi bowiem: Przepis art. 720 § 1 nie wyłącza prawa dającego pożyczkę pieniężną do żądania od biorącego pożyczkę odsetek oraz pozaodsetkowych kosztów, z zachowaniem przepisów poniższych.

Odsetki od pożyczki stanowią dla osoby udzielającej pożyczki przychód, który powinien zostać opodatkowany podatkiem dochodowym. Jeżeli pożyczki udzieliła osoba fizyczna, zastosowanie mają przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z poźń. zm.), zwanej dalej ustawą.

2. Rezydent i nierezydent

W myśl ustawy, polskim rezydentem podatkowym jest osoba fizyczna, która ma w Polsce miejsce zamieszkania, tj.

  1. posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
  2. przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym (art. 3 ust. 1, 1a ustawy).

Rezydenci podatkowi podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Inaczej mówiąc, spoczywa na nich nieograniczony obowiązek podatkowy (art. 3 ust. 1 ustawy).

Osoby fizyczne, które nie mają w Polsce miejsca zamieszkania, są nierezydentami i podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium RP. Podlegają zatem ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu (art. 3 ust. 2a ustawy).

3. Opodatkowanie odsetek od pożyczki

Ustawodawca wskazał przykładowy katalog dochodów (przychodów) osiąganych przez nierezydentów. Na uwagę zasługuje zwłaszcza art. 3 ust. 2b pkt 7 ustawy. Wskazuje on jako źródło dochodu (przychodu) dochody (przychody) z tytułu należności regulowanych, w tym stawianych do dyspozycji, wypłacanych lub potrącanych, przez osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, mające miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium RP, niezależnie od miejsca zawarcia umowy i wykonania świadczenia. Za dochody, o których mowa we wskazanym przepisie, uważa się przychody wymienione w art. 29 ust. 1 ustawy (art. 3 ust. 2d ustawy).

Zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy, podatek dochodowy od uzyskanych na terytorium RP przez nierezydentów przychodów z tytułu odsetek innych niż wymienione w art. 30a ust. 1 ustawy pobiera się w formie ryczałtu w wysokości 20% przychodu.

Wskazany w art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy przepis art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy nakazuje pobierać 19% zryczałtowany podatek dochodowy od odsetek od pożyczek, z wyjątkiem gdy udzielanie pożyczek jest przedmiotem działalności gospodarczej.

Zarówno art. 29 ust. 1 ustawy, jak i art. 30a ust. 1 ustawy powinny być stosowane z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska. Ustawodawca zastrzega jednak, iż zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub niepobranie (niezapłacenie) podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji (art. 29 ust. 2 ustawy, art. 30a ust. 2 ustawy). Inaczej mówiąc, warunkiem zastosowania stawki podatku wynikającej z umowy o unikaniu podwójnego podatkowania jest przedstawienie przez podatnika certyfikatu rezydencji dokumentującego jego miejsce zamieszkania.

W praktyce bardzo często pojawiają się wątpliwości, kiedy stosować należy art. 29 ust. 1 ustawy, a kiedy art. 30a ust. 1 pkt 1 ustawy. Odpowiedzi udzielił Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z dnia 6 czerwca 2017 r., 0114-KDIP3-3.4011.55.2017.1.JK2.. W jego ocenie: „Z porównania art. 29 i art. 30a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że art. 30a ust. 1 pkt 1 jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 29 w zakresie opodatkowania odsetek, ponieważ, o ile w art. 29 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca posłużył się ogólnym pojęciem „odsetki”, o tyle w art. 30a ww. ustawy przewidział szczególny sposób opodatkowania niektórych rodzajów tychże odsetek m.in. odsetek od pożyczek.”.

4. Nota prawna

Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. nr 90 poz. 631, t.jedn. z późn. zm.). Publikowanie bądź powielanie niniejszego opracowania lub jego części, przytaczanie opinii, jak również rozpowszechnianie w jakikolwiek inny sposób informacji w nim zawartych bez pisemnej zgody Crede sp. z o.o. jest zabronione.

Ten post dostępny jest także w języku: English Français