Nabycie udziałów/akcji w polskiej spółce przez cudzoziemca nie jest proste. Polski ustawodawca wprowadził bowiem wymóg uzyskania przez cudzoziemca zezwolenia na nabycie udziałów/akcji. W niniejszym artykule postaramy się przybliżyć procedurę uzyskania przez cudzoziemca przedmiotowego zezwolenia.

1. Cudzoziemiec

Ustawa z dnia 24 marca 1990 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2278 z późń. zm.), zwana dalej ustawą, definiuje pojęcie „cudzoziemiec” bardzo szeroko. Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy cudzoziemcem jest:

  1. osoba fizyczna nieposiadająca obywatelstwa polskiego;
  2. osoba prawna mająca siedzibę za granicą;
  3. nieposiadająca osobowości prawnej spółka osób wymienionych w pkt 1 lub 2, mająca siedzibę za granicą, utworzona zgodnie z ustawodawstwem państw obcych;
  4. osoba prawna i spółka handlowa nieposiadająca osobowości prawnej, mająca siedzibę na terytorium Polski, kontrolowana bezpośrednio lub pośrednio przez osoby lub spółki wymienione w pkt 1, 2 i 3.

W tym miejscu zaznaczyć należy, iż ustawa za spółkę kontrolowaną każe uważać spółkę, w której cudzoziemiec lub cudzoziemcy dysponują bezpośrednio lub pośrednio ponad 50% głosów na zgromadzeniu wspólników lub na walnym zgromadzeniu, także jako zastawnik, użytkownik lub na podstawie porozumień z innymi osobami, albo cudzoziemcy mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych (art. 1 ust. 3 ustawy).

2. Kiedy należy wystąpić o zgodę na nabycie udziałów/akcji?

Cudzoziemiec ma obowiązek wystąpić o zezwolenie w przypadku:

  • nabycia lub objęcia przez niego udziałów lub akcji w spółce handlowej z siedzibą na terytorium RP, a także innych czynności prawnych dotyczących udziałów lub akcji, jeżeli w ich wyniku spółka będąca właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości na terytorium RP stanie się spółką kontrolowaną (art. 3e ust. 1 ustawy);
  • nabycia lub objęcia przez niego udziałów lub akcji w spółce handlowej z siedzibą na terytorium RP, będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości na terytorium naszego kraju, jeżeli spółka ta jest spółką kontrolowaną, a udziały lub akcje nabywa lub obejmuje cudzoziemiec niebędący udziałowcem lub akcjonariuszem spółki (art. 3e ust. 2 ustawy).

Powyższe ograniczenia nie mają zastosowania w przypadku gdy akcje spółki są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym, bądź spółka jest właścicielem lub wieczystym użytkownikiem:

  • samodzielnego lokalu mieszkalnego w rozumieniu ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (t.j. Dz. U. z 2021, poz. 1048 z późń. zm.);
  • samodzielnego lokalu użytkowego o przeznaczeniu garażowym lub udziału w takim lokalu, jeżeli jest to związane z zaspokojeniem potrzeb mieszkaniowych nabywcy lub właściciela nieruchomości lub samodzielnego lokalu mieszkalnego;
  • nieruchomości niezabudowanych, których łączna powierzchnia w całym kraju nie przekracza 0,4 ha na obszarze miast, nabytych na cele statutowe.

Opisane zwolnienia nie mają zastosowania, jeżeli w/w nieruchomości są położone w strefie nadgranicznej, bądź stanowią grunty rolne o powierzchni przekraczającej 1 ha (art. 3e ust. 3 ustawy).

Nie musi uzyskać zezwolenia cudzoziemiec, będący obywatelem lub przedsiębiorcą państw – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym albo Konfederacji Szwajcarskiej (art. 8 ust. 2 ustawy).

3. Przesłanki wydania zezwolenia

Zezwolenie zostanie wydane w przypadku gdy:

  • nabycie nieruchomości przez cudzoziemca nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, a także nie sprzeciwiają się temu względy polityki społecznej i zdrowia społeczeństwa;
  • cudzoziemiec wskaże okoliczności potwierdzające jego więzi z RP (art. 1a ust 1 ustawy).

Za okoliczności potwierdzające więzi cudzoziemca z RP ustawodawca każe uważać:

  • posiadanie polskiej narodowości lub polskiego pochodzenia;
  • zawarcie związku małżeńskiego z obywatelem polskim;
  • posiadanie zezwolenia na pobyt:
    • czasowy z wyłączeniem zezwolenia na pobyt czasowy dla ofiar handlu ludźmi oraz zezwolenia na pobyt czasowy ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu cudzoziemca na terytorium RP, lub
    • stały, lub
    • rezydenta długoterminowego UE;
  • członkostwo w organie zarządzającym przedsiębiorców kontrolowanych;
  • wykonywanie na terytorium RP działalności gospodarczej lub rolniczej, zgodnie z przepisami prawa polskiego (art. 1a ust. 3 ustawy).

4. Wniosek

Zezwolenie wydawane jest na wniosek zainteresowanej osoby, przez Ministra właściwego do spraw wewnętrznych.

Treść wniosku określa ustawa oraz rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 20 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych informacji oraz rodzajów dokumentów, jakie jest obowiązany przedstawić cudzoziemiec ubiegający się o wydanie zezwolenia na nabycie nieruchomości (Dz.U. z 2012 r., poz. 729), zwane dalej rozporządzeniem. We wniosku wskazać należy m.in.:

  • cudzoziemca ubiegającego się o wydanie zezwolenia;
  • spółkę, której udziały lub akcje mają być przedmiotem nabycia, objęcia lub innej czynności prawnej na rzecz cudzoziemca;
  • spółki z siedzibą na terytorium Polski, zależne od spółki, której dotyczy transakcja, będące właścicielami lub wieczystymi użytkownikami nieruchomości na terytorium RP, które staną się cudzoziemcami w rozumieniu ustawy w wyniku nabycia, objęcia lub innej czynności prawnej na rzecz cudzoziemca dotyczącej udziałów lub akcji spółki, której dotyczy transakcja;
  • nieruchomości stanowiące własność lub będących w użytkowaniu wieczystym spółki, której dotyczy transakcja oraz nieruchomości stanowiące własność lub będących w użytkowaniu wieczystym jej spółek zależnych, które w wyniku jakiejkolwiek z tych czynności staną się kontrolowane przez cudzoziemca lub cudzoziemców;
  • zbywcę;
  • określenie sposobu nabycia lub objęcia udziałów lub akcji, bądź innej czynności prawnej dotyczącej udziałów lub akcji w spółce, na skutek której spółka handlowa z siedzibą na terytorium RP, będąca właścicielem bądź użytkownikiem wieczystym nieruchomości na terytorium RP, stanie się spółką kontrolowaną (§ 6 rozporządzenia, art. 1a ust. 3 ustawy).

Do wniosku należy załączyć dokumenty potwierdzające okoliczności wskazane we wniosku oraz więzi cudzoziemca z Polską, a także inne dokumenty umożliwiające ustalenie prawidłowości nabycia nieruchomości, a w szczególności:

  • dokumenty określające status prawny cudzoziemca;
  • dokumenty potwierdzające więzi cudzoziemca z RP;
  • dokumenty określające status prawny spółki, której udziałów lub akcji dotyczy wniosek;
  • dokumenty określające status prawny zbywcy udziałów lub akcji;
  • dokumenty określające nieruchomości stanowiące własność lub będące w użytkowaniu wieczystym spółki, której dotyczy wniosek oraz jej spółek zależnych, które w wyniku jakiejkolwiek z tych czynności staną się kontrolowane przez cudzoziemca lub cudzoziemców;
  • oświadczenie zbywcy udziałów lub akcji wyrażające wolę ich zbycia na rzecz nabywcy (§ 7 Rozporządzenia, art. 1a ust. 4 ustawy).

Od wniosku o wydanie zezwolenia należy uiścić opłatę skarbowa w wysokości 1 570,00 PLN. Dowód uiszczenia opłaty skarbowej od wniosku stanowią załącznik do wniosku.

Wnioskodawca może działać poprzez pełnomocnika. W takim przypadku do wniosku należy załączyć pełnomocnictwo oraz dowód uiszczenia opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17,00 PLN.

5. Rozpoznanie wniosku

Minister właściwy do spraw wewnętrznych dokonuje analizy formalnej wniosku. Przed wydaniem decyzji w sprawie może zażądać przedstawienia dowodów i informacji niezbędnych do rozpatrzenia wniosku. Może on również sprawdzić, przy pomocy właściwych organów administracji rządowej, czy nabycie nieruchomości przez cudzoziemca nie spowoduje zagrożenia obronności, bezpieczeństwa państwa lub porządku publicznego, a także czy będzie ono zgodne z interesem państwa (art. 2 ust. 1 ustawy). Minister ma także prawo zwrócić się do organów administracji publicznej, organizacji zawodowych i instytucji państwowych o wyrażenie opinii oraz o przekazanie dokumentów i informacji, w szczególności zawartych w ewidencji gruntów i budynków (art. 2a ustawy).

Minister właściwy do spraw wewnętrznych kieruje wystąpienie do Ministra właściwego do spraw obrony narodowej, a w przypadku nieruchomości rolnych także do Ministra właściwego do spraw rozwoju wsi. Mogą oni w terminie 14 dni od dnia doręczenia wystąpienia wnieść sprzeciw. W szczególnie uzasadnionych przypadkach minister właściwy do spraw wewnętrznych, na wniosek organu, któremu przysługuje prawo sprzeciwu, ma prawo przedłużyć termin na wniesienie sprzeciwu do 2 miesięcy od dnia doręczenia wystąpienia (art. 1 ust. 1, 2 ustawy).

W przypadku gdy Minister do spraw administracji odmawia wydania zezwolenia, nie ma konieczności kierowania wystąpienia do Ministra właściwego do spraw obrony narodowej lub Ministra właściwego do spraw rozwoju wsi (art. 1 ust. 1b ustawy).

6. Zezwolenie

Zezwolenie ma formę decyzji administracyjnej. Powinno ono określać w szczególności:

  1. osobę nabywcy i zbywcy;
  2. przedmiot nabycia;
  3. specjalne warunki, od których spełnienia będzie uzależniona możliwość nabycia nieruchomości (art. 3 ust. 1 ustawy).

Zezwolenie jest ważne przez okres 2 lat od dnia jego wydania (art. 3 ust. 2 ustawy).

Decyzja odmawiająca wydania zezwolenia wydawana jest w przypadku:

  • braku spełnienia przesłanek ustawowych,
  • negatywnej opinii organów opiniujących.

Od decyzji w sprawie zezwolenia na nabycie udziałów/akcji przez cudzoziemca wydanej w pierwszej instancji przez Ministra właściwego do spraw wewnętrznych nie przysługuje odwołanie. Strona niezadowolona z decyzji może wystąpić do Ministra z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Do przedmiotowego wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji.

7. Nota prawna

Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. nr 90 poz. 631, t.jedn. z późn. zm.). Publikowanie bądź powielanie niniejszego opracowania lub jego części, przytaczanie opinii, jak również rozpowszechnianie w jakikolwiek inny sposób informacji w nim zawartych bez pisemnej zgody Crede sp. z o.o. jest zabronione.

Ten post dostępny jest także w języku: English Français