Bardzo często osobom wyjeżdzającym do pracy do któregoś z Państw UE lub EFTA towarzyszy obawa, iż podczas wyjazdu nie będą mogli korzystać z pomocy medycznej. Obawy te są nieuzasadnione. Przepisy przewidują bowiem kilka rodzajów dokumentów uprawniających do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej. Poniżej wyjaśnimy, czym różnią się między sobą poszczególne dokumenty i do jakich świadczeń opieki zdrowotnej uprawniają.
1. Dokumenty uprawniające pracownika delegowanego do korzystania z różnych świadczeń opieki zdrowotnej na terenie państw EU i EFTA
Najbardziej znanym dokumentem uprawniającym do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w Państwach UE i EFTA jest Karta Europejskiego Ubezpieczenia Zdrowotnego, w skrócie karta EKUZ. Oprócz niego, do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej na terytorium UE i EFTA uprawniają:
- Certyfikat tymczasowo zastępujący kartę EKUZ;
- Dokument S1;
- Dokument DA1;
- Formularz E112/S2.
2. Karta EKUZ
Karta EKUZ wydawana jest na wniosek zainteresowanej osoby. Wydaje ją właściwa instytucja państwa, w którym odprowadzane są składki na ubezpieczenie zdrowotne. W Polsce taką instytucją jest NFZ.
Osoba, która uzyskała Kartę EKUZ, ma prawo do niezbędnych świadczeń medycznych. Przy czym w praktyce o tym, czy określone świadczenie jest niezbędne w danym przypadku, decyduje lekarz prowadzący leczenie.
Karta EKUZ nie uprawnia do skorzystania z leczenia planowanego.
Dzięki karcie EKUZ można korzystać z usług oferowanych w ramach publicznej służby zdrowia i to w zakresie przysługującym obywatelom kraju, w którym korzystamy z pomocy medycznej. Karta EKUZ nie będzie zatem pomocna jeżeli jej posiadacz będzie chciał skorzystać z prywatnej służby zdrowia. Będzie musiał także pokryć koszt usług medycznych, które są odpłatne dla obywateli państwa, w którym korzysta z leczenia.
3. Certyfikat tymczasowo zastępujący kartę EKUZ
Osoby, które w czasie pobytu w jednym z Państw UE lub EFTA nie posiadały karty EKUZ, ale skorzystały z pomocy medycznej, mogą wystąpić do instytucji właściwej państwa, w którym posiadają prawo do ubezpieczeń zdrowotnych, o wydanie Certyfikatu tymczasowo zastępującego kartę EKUZ. Dokument ten potwierdza prawo osoby w nim wskazanej do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej w czasie pobytu w innym Państwie EU lub EFTA.
Certyfikat tymczasowy może być wydany wstecz, na okres, w którym trwało leczenie, czyli od momentu rozpoczęcia korzystania przez uprawnionego ze świadczeń opieki zdrowotnej do czasu zakończenia leczenia.
Certyfikat uprawnia do leczenia, które ma charakter niezbędny i nieplanowany, udzielanego w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej danego państwa.
4. Dokument S1
Zarówno karta EKUZ, jak i Certyfikat tymczasowo zastępujący kartę EKUZ uprawnia do leczenia w bardzo wąskim zakresie. Do leczenia w znacznie szerszym zakresie uprawnia Dokument S1. Dokument ten uprawnia bowiem do leczenia w pełnym zakresie, w tym także do leczenia planowanego.
Osoba występująca o wydanie Dokumentu S1 winna spełniać kilka warunków. Przede wszystkim wnioskodawca powinien posiadać prawo do świadczeń zdrowotnych w państwie, w którym wnioskuje o wydanie Dokumentu S1 i nie może utracić tego prawa w związku z przeprowadzką za granicę. Winien on także oficjalnie zmienić adres zamieszkania na zagraniczny.
Wniosek o wydanie dokumentu S1 złożyć należy we właściwej instytucji państwa, w którym posiada się prawo do ubezpieczeń zdrowotnych – w Polsce do NFZ. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż w przypadku gdy NFZ uwzględni wniosek i wyśle do wnioskodawcy pismo o przyznaniu dokumentu, oznacza to iż dokument został wysłany elektronicznie do instytucji wskazanej we wniosku.
W celu skorzystania z leczenia za granicą, dokument S1 należy zarejestrować w instytucji państwa, do którego dokument został przekazany. Procedura rejestracji dokumentu różni się w poszczególnych państwach, bowiem każde państwo określa ją samodzielnie. Wspólny jest jednak katalog okoliczności, kiedy może nastąpić odmowa rejestracji oświadczenia. Jest to:
- wykonywanie pracy w państwie, w którym dokument S1 ma zostać zarejestrowany,
- prowadzenie działalności gospodarczej w państwie, w którym dokument S1 ma zostać zarejestrowany,
- brak potwierdzenia stałego zamieszkania wnioskodawcy w państwie, w którym dokument S1 ma zostać zarejestrowany,
- osoba wskazana jako członek rodzinny nie spełniła warunków, aby mieć ubezpieczenie zdrowotne.
Po zarejestrowaniu Dokumentu S1 należy odebrać dokument krajowy. Dokument ten musi być okazywany w placówkach służby zdrowia podczas korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej.
Dokument S1 można uzyskać także dla członka rodziny, z którym uprawniony się przeprowadza. W tym celu wystarczy, iż przy rejestracji dokumentu S1 w państwie zamieszkania uprawniony wystąpi o zarejestrowanie uprawnienia dla członka rodziny. Zaznaczyć jednak należy, iż każde z państw UE i EFTA ma własną definicję członka rodziny. Tym samym może mieć miejsce sytuacja gdy dana osoba ma status członka rodzinny uprawnionego do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego w jednym państwie, a nie ma go w innym państwie.
5. Dokument DA1
W celu uzyskania opieki medycznej w związku z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową w innym państwie niż państwo, w którym opłacane są składki na ubezpieczenia zdrowotne, należy posiadać Dokument DA1. Dokument ten potwierdza prawo do leczenia związanego z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową w państwach, w których skutki wypadku przy pracy lub choroby zawodowej są leczone w ramach odrębnego systemu opieki.
W celu uzyskania prawa do świadczeń medycznych, dokument DA1 należy przedłożyć w instytucji właściwej do spraw ubezpieczenia zdrowotnego lub w instytucji właściwej do spraw ubezpieczenia od wypadków przy pracy i chorób zawodowych w państwie miejsca zamieszkania lub pobytu.
Dokument DA1 uprawnia do świadczeń jedynie w zakresie określonym przez lekarza.
6. Formularz E112/dokument S2
Mogą mieć miejsce sytuacje gdy wskazane jest odbycie leczenia planowanego w innym państwie, niż państwo, w którym opłacane są składki na ubezpieczenie zdrowotne. W takim przypadku należy uzyskać Formularz E112/dokument S2. Rzeczony dokument to indywidualna zgoda instytucji właściwej na pokrycie kosztów leczenia planowanego w innym państwie. Uprawnia on do świadczeń zdrowotnych, o charakterze planowym, wskazanych przez instytucję wystawiającą zgodę. Jego posiadanie jest niezwykle ważne. Wyjaśnić bowiem należy, iż osoba nieposiadająca formularza E 112/dokumentu S2, która korzysta z planowanego leczenia w państwie innym niż to, w którym ma ubezpieczenie zdrowotne, jest traktowana jako pacjent prywatny. Tym samym będzie musiała pokryć w całości koszty leczenia.
W Polsce w celu uzyskania formularza E112/dokumentu S2 należy złożyć wniosek do Prezesa NFZ. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, Prezes NFZ wydaje decyzję w sprawie – wyraża zgodę na przeprowadzenie leczenia za granicą lub odmawia wyrażenia zgody na przeprowadzenia leczenia za granicą.
Z formularzem E112/dokumentem S2 zgłosić się należy bezpośrednio do zagranicznej placówki medycznej, w której ma zostać przeprowadzone planowane leczenie.
7. Nota prawna
Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. nr 90 poz. 631, t.jedn. z późn. zm.). Publikowanie bądź powielanie niniejszego opracowania lub jego części, przytaczanie opinii, jak również rozpowszechnianie w jakikolwiek inny sposób informacji w nim zawartych bez pisemnej zgody Crede sp. z o.o. jest zabronione.
