Dokumentem, w który należy się zaopatrzyć podróżując po Europie, jest karta EKUZ czyli Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. Dokument ten pozwala bowiem na skorzystanie ze świadczeń opieki zdrowotnej podczas wyjazdu za granicę. Jest on potrzebny zarówno gdy podróż ma charakter służbowy, jak i turystyczny.
1. EKUZ
EKUZ to skrót od nazwy: Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego. Jest to dokument, który potwierdza prawo osoby w nim wskazanej do bezpłatnego leczenia w państwach UE lub EFTA, innych niż państwo, które wydało kartę.
Karta EKUZ ma charakter imienny i dotyczy wyłącznie osoby w niej wskazanej. Nie wystawia się kart EKUZ dla grup osób, w szczególności nie istnieje coś takiego jak karta EKUZ dla rodziny. Jeżeli cała rodzina wyjeżdża za granicę, każdy jej członek powinien mieć swoją kartę.
2. Zakres świadczeń, do których uprawnia karta EKUZ
Karta EKUZ nie uprawnia do nieograniczonego korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej za granicą. Zakres leczenia, do którego uprawnia dokument, jest ograniczony. Posiadacz karty może skorzystać z leczenia niezbędnego i nieplanowanego. Co więcej, leczenie winno się odbywać w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej danego państwa i na takich samych zasadach, na jakich korzystają z niego obywatele tego państwa.
Co do zasady, karta EKUZ nie może zostać wykorzystana do pokrycia kosztów akcji ratunkowych, np. w górach. Nie może ona również zostać wykorzystana do uzyskania zwrotu kosztów powrotu do kraju osoby, która nagle zachorowała za granicą. Jedynie w przypadku gdy koszty leczenia za granicą będą wyższe niż koszty transportu do Polski, można wystąpić o refundację kosztów transportu.
Najczęściej rozliczenie kosztów leczenia za granicą osoby posiadającej kartę EKUZ odbywa się między właściwymi instytucjami. Zdarzają się jednak przypadki, gdy posiadacz karty musi samemu zapłacić za leczenie za granicą i po powrocie do Polski wystąpić o zwrot kosztów leczenia.
3. Kto otrzyma kartę EKUZ?
Do otrzymania karty EKUZ uprawnione są osoby zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego, np. pracownicy. Może ona również zostać wydana osobie nieubezpieczonej, która ma prawo do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie przepisów szczególnych np. dziecko, które nie ukończyło 18 roku życia i zostało zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego przez swojego rodzica.
4. Gdzie można używać karty EKUZ?
Karta EKUZ uprawnia do korzystania ze świadczeń zdrowotnych na terytorium UE oraz EFTA. Uprawnia ona również do leczenia na terytorium Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, a także na terytoriach zamorskich:
– Francji: Gwadelupa, Gujana Francuska, Martynika, Reunion, St Pierre-et-Miquelon;
– Hiszpanii: Majorka, Wyspy Kanaryjskie;
– Portugalii: Azory, Madera.
W Europie są terytoria, na których nie można skorzystać z karty EKUZ. Należą do nich:
– Monako,
– San Marino,
– Wyspy Normandzkie,
– Wyspa Man.
Zaznaczyć również należy, iż w niektórych państwach z uprawnień, jakie daje karta EKUZ, nie może skorzystać osoba, która posiada kartę, ale nie ma obywatelstwa państwa członkowskiego UE. Są to: Dania, Norwegia, Islandia, Lichtenstein, Szwajcaria.
5. Jak uzyskać kartę EKUZ?
Karta EKUZ wydawana jest na wniosek zainteresowanej osoby. Wzór wniosku jest dostępny na stronach NFZ.
Do wniosku należy załączyć niezbędne dokumenty. Rodzaj załączanych dokumentów uzależniony jest od konkretnego przypadku, np.:
– osoba, która ukończyła 18 rok życia, będąca uczniem lub studentem (w tym studentem studiów doktoranckich), zgłoszona do ubezpieczenia jako członek rodziny – załącza legitymację;
– osoba oddelegowana do pracy za granicę – załącza zaświadczenie A1;
– osoba bezrobotna wyjeżdzająca za granicę w celu poszukiwania pracy – załącza dokument U2.
Na podstawie posiadanych danych NFZ potwierdza prawo wnioskodawcy do świadczeń z ubezpieczenia zdrowotnego. Jedynie wyjątkowo może żądać przedstawienia dokumentów, z których wynika uprawnienie wnioskodawcy. Rodzaj dokumentu, który należy przedstawić, uzależniony jest od tego, jaki tytuł do ubezpieczeń ma wnioskodawca:
| pracownik | aktualne zaświadczenie wypełnione przez płatnika składek |
| rolnik | aktualne zaświadczenie z KRUS o podleganiu ubezpieczeniu zdrowotnemu w NFZ |
| osoba prowadząca indywidualną działalność gospodarczą | aktualne zaświadczenia z ZUS o niezaleganiu w opłacaniu składek |
| emeryt, rencista | aktualna legitymacja emeryta lub rencisty |
| osoba pobierająca zasiłek przedemerytalny | aktualne zaświadczenie o pobieraniu zasiłku przedemerytalnego |
| bezrobotny, który nie jest objęty ubezpieczeniem z innego tytułu | aktualne zaświadczenie wystawione przez urząd pracy |
| student, którzy nie jest objęty ubezpieczeniem z innego tytułu | aktualne zaświadczenie z uczelni o zgłoszeniu do ubezpieczenia |
| osoba ubezpieczona jako członek rodziny | – zgłoszenie do ubezpieczenia jako członka rodziny – dokument potwierdzający uprawnienie do świadczeń zdrowotnych osoby, która zgłosiła członka rodziny do ubezpieczenia. |
| Osoby, które nie są ubezpieczone, ale mają prawo do świadczeń na podstawie art. 2 ust. 1 pkt 2 – 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz. U. z 2021, poz. 1285 z późń. zm.) | – decyzja wójta/burmistrza/prezydenta miasta gminy, w której mieszka wnioskodawca, – dokument potwierdzający zamieszkiwanie na terytorium RP lub oświadczenie o zamieszkiwaniu na terytorium RP, – dokument potwierdzający statusu uchodźcy lub ochronę uzupełniającą albo zezwolenie na pobyt czasowy, – dokument tożsamości, – zaświadczenie od lekarza (z datą nie wcześniejszą niż 30 dni przed datą złożenia wniosku) lub karta przebiegu ciąży, – skrócony odpis aktu urodzenia |
W imieniu zainteresowanego wniosek o kartę EKUZ może złożyć inna osoba. Powinna ona jednak dysponować dokumentem pełnomocnictwa i załączyć go do wniosku.
Od wniosku o wydanie karty EKUZ nie jest pobierana opłata.
Wniosek można złożyć osobiście w dowolnym oddziale lub delegaturze NFZ. Można go również wysłać pocztą tradycyjną, a także złożyć za pośrednictwem elektronicznej skrzynki podawczej ePUAP lub Internetowego Konta Pacjenta (IKP). Wnioskodawca, który występuje o kartę EKUZ w związku ze świadczeniem pracy za granicą, może wysłać wniosek także pocztą elektroniczną.
6. Okres, na który wydawana jest karta EKUZ
Karta EKUZ wydawana jest na czas oznaczony. Jego długość uzależniona jest od sytuacji wnioskodawcy:
| 20 lat | wnioskodawca jest emerytem i osiągnął powszechny wiek emerytalny |
| do 18-go roku życia | wnioskodawca nie ukończył 18 roku życia i jest ubezpieczony jako członek rodziny wnioskodawca nie ukończył 18 roku życia i posiada własny tytuł do ubezpieczeń lub pobiera rentę |
| 5 lat | wnioskodawca pobiera emeryturę, ale nie osiągnął powszechnego wieku emerytalnego |
| 5 lat, ale nie dłużej niż do osiągnięcia 18-go roku życia | wnioskodawca nie osiągnął 18 roku życia i nie ma ubezpieczenia, ale ma obywatelstwo polskie |
| 3 lata | wnioskodawca jest pracownikiem wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą wnioskodawca otrzymuje zasiłek lub świadczenie przedemerytalne |
| 18 miesięcy | wnioskodawca otrzymuje rentę i ukończył 18 rok życia wnioskodawca posiada ubezpieczenie jako członek rodziny i ukończył 18 rok życia wnioskodawca jest ubezpieczony jako student wnioskodawca jest uczniem, który ukończył 18 rok życia i posiada własny tytuł do ubezpieczenia, |
| 6 miesięcy | wnioskodawca świadczy usługi na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług wnioskodawca wykonuje pracę nakładczą wnioskodawca nie ma ubezpieczenia, ale ma prawo do świadczeń na podstawie szczególnych uprawnień |
| 2 miesiące | wnioskodawca jest zarejestrowany w Urzędzie Pracy jako osoba bezrobotna wnioskodawca jest osobą ubezpieczoną nie wymienioną wcześniej lub jest osobą, dla której nie został spełniony obowiązek ubezpieczenia zdrowotnego |
| 90 dni | wnioskodawca nie ma ubezpieczenia, ale spełnia kryterium dochodowe do otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej |
| 42 dni | wnioskodawca nie ma ubezpieczenia, ale jest w połogu, ma obywatelstwo polskie i mieszka w Polsce |
| okres ważności ustalony indywidualnie na podstawie zaświadczenia A1 (okres ten jest tożsamy z okresem wskazanym w zaświadczeniu A1) lub dokumentu U3 | wnioskodawca jest osobą oddelegowaną do pracy za granicą lub poszukująca pracy w innym kraju |
| okres ważności ustalony indywidualnie na podstawie zaświadczenia ze szkoły lub uczelni, ale na nie więcej niż 12 miesięcy | wnioskodawca podejmuje naukę w innym państwie członkowskim |
NFZ może skrócić sugerowany przez system okres ważności karty EKUZ, jeżeli posiada informacje uzasadniające wydanie dokumentu na krótszy okres.
7. Nota prawna
Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. nr 90 poz. 631, t.jedn. z późn. zm.). Publikowanie bądź powielanie niniejszego opracowania lub jego części, przytaczanie opinii, jak również rozpowszechnianie w jakikolwiek inny sposób informacji w nim zawartych bez pisemnej zgody Crede sp. z o.o. jest zabronione.
