We Francji każdy pracodawca ma obowiązek wystawienia dla pracownika odcinka wypłaty (Bulletin de salaire/Fiche de paie/Bulletin de paie/Bulletin de paie clarifié). Przepisy prawa ściśle określają, co odcinek wypłaty powinien zawierać oraz jakie informacje nie mogą się na nim znaleźć. W praktyce są one tworzone według schematu i dzięki temu są bardzo do siebie podobne. Pozwoliło to na stworzenie krótkiego przewodnika, pozwalającego na „rozszyfrowanie” pasków wypłat.
1. Informacje ogólne
Odcinek wypłaty to dokument informujący o wysokości uzyskanego przez pracownika wynagrodzenia za pracę. Przepisy francuskie na każdego pracodawcę nakładają obowiązek dostarczenia go pracownikom raz w miesiącu, przy okazji wypłaty wynagrodzenia. Niedopełnienie przedmiotowego obowiązku zagrożone jest karą grzywny w kwocie 450,00 € za każdy dokument.
Wszystkie odcinki wypłat pracownik powinien przechowywać przez całe życie. W razie zgubienia dokumentu może być problem z uzyskaniem duplikatu. Pracodawca nie jest bowiem prawnie zobowiązany do jego wydania.
W tym miejscu zaznaczyć należy, iż pracodawca ma obowiązek przechowywania wystawionego odcinka wypłaty jedynie przez okres 5 lat.
Od 2017 r. odcinek wypłaty wystawiany jest w formie elektronicznej. Pracownik może go wydrukować zgodnie z instrukcją udzieloną przez pracodawcę. Odcinek wypłaty w formie papierowej pracodawca może wystawić wyłącznie za zgodą pracownika. Jedynie na wyraźne życzenie pracownika, pracodawca może wydać mu pasek w formie papierowej.
2. Informacje, których nie można zamieścić na odcinku wypłat
Na francuskim odcinku wypłaty nie można zamieścić informacji o prawie pracownika do strajku. Nie zamieszcza się na nim także informacji o tym, że pracownik pełni w zakładzie pracy funkcję reprezentanta pracowników. Informacja o wynagrodzeniu za pełnienie wspomnianej funkcji winna zostać zamieszczona w osobnym dokumencie, który pracodawca powinien dostarczyć pracownikowi.
3. Budowa paska
Francuski odcinek wypłaty składa się z kilku części:
- części dotyczącej pracownika;
- części dotyczącej pracodawcy;
- części zawierającej informacje o składkach opłacanych przez pracodawcę i przez pracownika;
- podsumowania.
Poniżej omówimy poszczególne części francuskiego odcinka wypłaty.
3.1 Informacje dotyczące pracownika
Część odcinka wypłaty odnosząca się do pracownika zawiera następujące informacje:
- Période /Okres – okres, za który przysługuje wypłata;
- Référence bulletin – numer dokumentu;
- Numéro sécurité sociale (N˚ sécurité sociale, N˚ S.S.) – numer ubezpieczenia społecznego pracownika;
- Catégorie /Coefficent – kategoria zaszeregowania pracownika; kategoria zaszeregowania pracowników ustalana jest zgodnie z obowiązującym w zakładzie pracy układem zbiorowym. Zazwyczaj przybiera ona następujący podział:
- I dla pracowników niewykwalifikowanych,
- II dla pracowników średnio wykwalifikowanych,
- III dla najbardziej wykwalifikowanych dla pracowników;
- Emploi- stanowisko zajmowane przez pracownika;
- Ancienneté – staż pracy;
- Matricule – indywidulany numer pracownika (zwany też numerem HR);
- Date d’entrée (Début contrat)/ Entrée – data rozpoczęcia pracy (obowiązek zamieszczenia tej informacji na odcinku wypłaty ma charakter opcjonalny);
- Conv. Coll (convention collective) – informacje o obowiązującym w zakładzie pracy układzie zbiorowym.
* Załączone grafiki mają charakter poglądowy i mogą się różnić od pasków wydawanych przez poszczególnych pracodawców.
3.2 Informacje dotyczące pracodawcy
Kolejna część odcinka wypłaty zawiera informacje dotyczące pracodawcy. Należą do nich:
- ENTREPRISE – oznaczenie pracodawcy tj. nazwa i oznaczenie formy prawnej;
- Adresse – Pełny adres;
- CP Ville – kod pocztowy;
- SIRET – Numer SIRET;
- NAF/APE – odpowiednik polskiego PKD.
* Załączone grafiki mają charakter poglądowy i mogą się różnić od pasków wydawanych przez poszczególnych pracodawców.
3.3 Informacja o składkach opłacanych przez pracodawcę i przez pracownika
Ta część odcinka wypłaty jest najbardziej rozbudowana. Zawiera ona informacje o składkach społecznych i zdrowotnych opłacanych przez pracownika i pracodawcę. Informacje te ujęte są w tabeli, w której możemy wyróżnić następujące części:
- Część I – zawiera informacje o wynagrodzeniu brutto;
- Część II- ujęte są w niej informacje o składkach zdrowotnych i wypadkach przy pracy,
- Część III – obejmuje informacje o składkach emerytalnych, rodzinnych, na wypadek bezrobocia, wynikających z układu zbiorowego, opłacanych w całości lub częściowo przez pracodawcę – podkreślić należy, iż ich wskazane na odcinku wypłaty kwoty składek obliczane są na podstawie obowiązujących stawek procentowych.
* Załączone grafiki mają charakter poglądowy i mogą się różnić od pasków wydawanych przez poszczególnych pracodawców.
W tej części odcinka wypłaty mogą pojawić się również informacje dodatkowe dotyczące np.:
- congé payé/CP – odszkodowanie za urlop wypoczynkowy;
- avantages en nature – informacje o świadczeniach w naturze np.:
- panier de repas – sfinansowanie posiłków;
- avantage logement – zakwaterowanie opłacane przez pracodawcę
Czytając odcinek wypłaty pamiętać należy, iż podstawę do wyliczenia należnego pracownikowi wynagrodzenia stanowią faktycznie przepracowane godziny. Przy czym miesięczna norma czasu pracy ustalana jest przy uwzględnieniu obowiązującego we Francji 35-godzinego tygodnia pracy. Jest ona liczona w następujący sposób:
35h/tydzień x 52 tygodnie w roku
___________________________________________________ = 151,67h w miesiącu
12 miesięcy
Przykładowo: Zgodnie z treścią umowy o pracę, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w kwocie 18,00 € brutto za każdą przepracowaną godzinę. Wynagrodzenie pracownika za przepracowanie normy miesięcznej winno zostać policzone według następującego schematu:
| Ilość godzin (kolumna base) | x | stawka godzinowa brutto (kolumna Taux) | = | wynagrodzenie miesięczne brutto (kolumna A payer) |
| 151,67(kolumna base) | x | 18,00 € (kolumna Taux) | = | 2730,06 € brutto miesięcznie (kolumna A payer) |
W zależności od okoliczności, w kolumnie „A payer/ Gain” mogą pojawić się również informacje o wysokości otrzymanych przez pracownika premii, świadczeń w naturze, wypłat za nadgodziny, urlopów itp.
Od 1 lipca 2023 r. w celu umożliwienia beneficjentom świadczeń społecznych zrozumienia, które składniki wynagrodzenia są brane pod uwagę przy obliczaniu świadczeń społecznych, pracodawcy będą mieli obowiązek umieszczania na paskach wynagrodzeń wskaźnika MNS. Jest to kwota socjalna netto po odliczeniu wszystkich obowiązkowych składek na ubezpieczenie społeczne.
3.4 Podsumowanie
Na końcu odcinka wypłaty znajduje się podsumowanie elementów składowych wynagrodzenia. Obejmuje ono informacje dotyczące zarówno bieżącego miesiąca, jak i całego roku kalendarzowego.
Najważniejszą informacją dla pracownika w tej części odcinka wypłaty jest suma znajdująca się pod polem „NET A PAYER”. Jest to kwota, którą powinien wypłacić pracodawca.
Bardzo ważne informacje znajdują się również w kolumnach:
- Total versé – wskazuje kwotę wynagrodzenia zarobionego w trakcie roku;
- Ch. Patronales – określa koszty ponoszone przez pracodawcę w związku z zatrudnieniem pracownika przez okres jednego miesiąca (Mensuel) i w skali roku (Annuel).
* Załączone grafiki mają charakter poglądowy i mogą się różnić od pasków wydawanych przez poszczególnych pracodawców.
W podsumowaniu znajdziemy również informacje dotyczące urlopu:
- w polu żółtym podana jest informacja o ilości wykorzystanych dni urlopowych;
- w polu zielonym znajduje się informacja o ilości urlopu, jaka pozostała do wykorzystania;
- w polu czerwonym wskazany jest wymiar przysługującego pracownikowi płatnego urlopu wypoczynkowego;
- w polach błękitnych podaje się daty (od dnia do dnia) korzystania przez pracownika z urlopu wypoczynkowego.
4. Nowości wprowadzone w 2022 r.
Od stycznia 2022 r. w bloku „Podatki dochodowe”, obok informacji o podatku dochodowym potrącanym u źródła (PAS), zamieszczana jest informacja o kwocie wynagrodzenia netto podlegającej opodatkowaniu oraz wynagrodzeniu za nadgodziny zwolnionym z podatku. Przy każdym z tych elementów zamieszczana jest również informacja o ich „sumie rocznej”. Jest to suma wartości widniejących na odcinkach wynagrodzenia już wysłanych przez pracodawcę za poprzednie miesiące danego roku.
Co więcej, od 2022 r. na pasku podawana jest wyłącznie wzmianka o stawce. Na pasku nie powinno znaleźć się odniesienie do „spersonalizowanej” lub „niespersonalizowanej” stawki PAS.
Na pasku winny znaleźć się rubryki „Netto płatne przed opodatkowaniem” i „Netto płatne pracownikowi”. Od ubiegłego roku rzeczone rubryki i powiązane z nimi kwoty należy pokazywać na pasku w sposób ułatwiający ich czytelność w porównaniu z pozostałymi wierszami.
Ustawodawca francuski zdecydował się również na zastąpienie wiersza „Zwolnienia ze składek pracodawcy” wierszem „Zwolnienia, ograniczenia i zwolnienia ze składek”.
Zauważyć należy, iż wiersz „Obniżenie składki pracodawcy” został usunięty ze wzoru paska wynagrodzeń opublikowanego 30 grudnia 2021 r. Zmiana ta miała charakter tymczasowy. Wiersz ten wrócił do wzoru paska wynagrodzeń opublikowanego 22 stycznia 2022 r.
5. Nota prawna
Opracowanie stanowi utwór w rozumieniu ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. nr 90 poz. 631, t.jedn. z późn. zm.). Publikowanie bądź powielanie niniejszego opracowania lub jego części, przytaczanie opinii, jak również rozpowszechnianie w jakikolwiek inny sposób informacji w nim zawartych bez pisemnej zgody Crede sp. z o.o. jest zabronione.
